جرائم سایبر

جوامع غربی با دومین انقلاب صنعتی روبرو هستند، یعنی انقلاب اطلاعات. این انقلاب، که ماشین را جایگزین فکر بشر می‌کند، در مقایسه با انقلاب صنعتی و ماشینی قرن نوزدهم که ماشین را جایگزین کار یدی کرد، قابلیت تغییر و تحول بیشتری دارد. انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی؛ رسانه‌های جدیدی (مانند تلویزیون‌های ماهواره‌ای، بازی‌هی کامپیوتری، دیسک‌های فشرد. موسیقی، فیلم و بالخره اینترنت و محیط وب) را خلق کرده است که هر یک در ساختن دنیای ذهنی انسان معاصر نقشی خاص بر عهده دارند. تجلی پیروزمند استفاده از رایانه نه تنها مزایایی دارد بلکه باعث شده است فعالیت‌های سیستم‌های رایانه‌ای و تامین امنیت آن‌ها در کار‌های تجاری، اداری و اجتماعی اهمیت حیاتی یابند. برای مثال در بعد تجاری، اثر عملیات مالی از طریق رایانه و به شکل پرداخت از حساب بانکی ایجاد می‌شود. به علاوه، شرکت‌های تجاری بیشماری مهم‌ترین اسرار خود را در حافظۀ رایانه نگهداری می‌کنند. سیستم‌های اداری پیشرفته نیز به فناوری رایانه و بانک‌های داده وابسته‌اند. به علت همین وابستگی است که افزایش جرائم علیه سیستم‌های پردازش داده طی دهۀ اخیر در بسیاری از کشورها خطری برای شرکت‌ها، اقتصاد کشور و کل اجتماع محسوب می‌شود. در سال های اخیر این خطر، فزاینده شناخته شده و باعث شکل گیری دغدغه‌های ملی و بین‌المللی در مورد تهدید جدید که «حرائم سایبر» نام دارد شده است. در این نوشتار سعی بر این است تا به تبیین مفهوم و ماهیت جرم سایبر، شناسایی مشخصه‌های این جرم، انواع مختلف آن، ارائه الگو‌های پیشگیری بین‌المللی و مبارزه با این جرم از طریق بررسی‌های علمی و حقوقی موجود در سطح ملی و بین‌المللی، مسیری در جهت برخورد با این معضلات، مشکلات و نواقص موجود در قوانین کشوری فراهم آید، با توجه به وسعت مباحث مرتبط با جرائم سایبر به صورت شناخت موضوعات کلی، ارائه و یادآوری شود. امید است این نوشتار دستمایه‌ای باشد برای مسئولان و صاحب نظران تا نسبت به این مهم در سیاست گذاری‌ها، قانون گذاری‌ها و امور اجرایی مربوطه توجه ویژه‌ای مبذول کنند.